Mutatis mutandis is een Latijnse term en betekent letterlijk nadat veranderd is wat veranderd moet worden. Ondanks deze letterlijke vertaling is de term op deze manier nog steeds een beetje vaag. Letterlijk betekent het eigenlijk dat iemand een tekst niet helemaal herhaalt, maar aan zijn lezer of luisteraar zegt dat deze persoon ‘het moet veranderen op de punten waarop het veranderd moet worden’.
Veranderd wat er veranderd moet worden
Een voorbeeld zal het iets duidelijker maken. Stel er is een stuk tekst dat een beroep beschrijft, bijvoorbeeld dat van een bouwvakker. In deze beschrijving staan woorden in de mannelijke vorm zoals hij, zijn en hem. Als je de beschrijving vrouwelijk zou maken, dus voor een bouwvakster, dan hoeven enkel de mannelijke voornaamwoorden van de beschrijving veranderd te worden. De rest van de tekst kan gelijk blijven.
Gezien de Latijnse origine van de term, komt het niet alleen in de Nederlandse taal voor. In het Engels maar ook in andere Europese talen zou je deze term kunnen gebruiken. Deze uitdrukking komt vooral voor als men het heeft over een bewerking van een juridische tekst of officiële statuten (zo vind je de term vooral terug in de volgende wetenschappen: recht, economie, wiskunde, taal en filosofie) en in de spreektaal gebruikt men steeds vaker alternatieven voor deze Latijnse woorden.
Ook wel interessant is dat mutatis mutandis helemaal geen term is uit het klassieke Latijn, maar dat het oorspronkelijk van het middeleeuwse Latijn afstamt. Het eerste geregistreerde gebruik van deze term dateert uit Britse bronnen uit het jaar 1272.
