Als de meeste mensen aan kurk denken, denken ze aan aan wijn. Maar heb je ooit aan kurk gedacht buiten het uit de weg werken ervan om van een lekker glas rood te genieten? Heb je er ooit over nagedacht waar het heen gaat nadat je die fles op hebt? Of waar het vandaan komt? Dit natuurlijke materiaal is een krachtpatser, een meester in alle beroepen, een uitblinker. Dus, laat die kurk knallen, schenk een glas in, en neem plaats voor een lesje over wat kurk voor de mensheid heeft betekend.
Wat is kurk?
Allereerst moeten we weten wat kurk precies is. Kurk is een uiterst veelzijdig, natuurlijk materiaal dat afkomstig is van een boom, namelijk de buitenste bast van een volwassen kurkeik. Deze kurkeikbossen, die over het algemeen in het Middellandse-Zeegebied te vinden zijn, zijn belangrijke onderdelen van de economische en ecologische ecosystemen waarin ze bestaan. Volgens Amorim Cork Composites “vinden meer dan 200 diersoorten en 135 plantensoorten ideale omstandigheden om te overleven in het kurkeikenbos”. Naast het ondersteunen van zo’n biodiverse omgeving, absorberen de kurkeikenbossen ook grote hoeveelheden koolstofdioxide en beschermen ze tegen bodemerosie en brandgevaar, omdat het zo’n weinig brandbaar materiaal is.
Portugal, dat de grootste hoeveelheid kurkeikbossen ter wereld herbergt en verantwoordelijk is voor de helft van de wereldproductie van kurk, heeft honderden bedrijven die rechtstreeks verbonden zijn met de bossen. Er zijn tal van manieren waarop deze bedrijven afhankelijk zijn van het kurkeikenbos, of ze nu verantwoordelijk zijn voor de oogst, de opslag, de verwerking of het gebruik van de kurk, of werken met andere aspecten van het bos, zoals ecotoerisme. Deze bossen creëren en onderhouden al vele, vele jaren duizenden banen voor mensen. Kurk kopen? Dan komt het waarschijnlijk uit Portuga
Hoe wordt kurk gemaakt / verkregen?
Hoe wordt kurk van boomschors tot wijnkurk gemaakt? Het is eigenlijk heel fascinerend. De buitenste laag schors wordt in de loop van tientallen jaren meerdere keren verwijderd, en elke keer dat er een laag wordt verwijderd, ontstaat er een ander kurkproduct. De eerste verwijdering resulteert in “maagdelijke kurk” en gebeurt pas nadat de boom volledig volgroeid is, wat ongeveer 25 jaar duurt. De tweede verwijdering resulteert in “secunderia-kurk”. Deze twee producten worden vervolgens op verschillende manieren gebruikt, van isolatie voor woningen tot artikelen in de mode-industrie. Tenslotte, na bijna vijftig jaar, resulteert de derde verwijdering in de hoogste kwaliteit kurk, “amadia kurk” die je het best kent als wijnkurken.
Elke oogst vindt om de negen jaar plaats tijdens de lente- en zomermaanden, wanneer de boom de meeste groei doormaakt. Een kurkboom wordt nooit gekapt tijdens de oogst, dus oogsten tijdens het groeiseizoen zorgt ervoor dat de boom niet wordt beschadigd, zodat hij kan blijven rijpen en nog jaren kurk kan produceren. Nu we als samenleving steeds meer op zoek gaan naar duurzame alternatieven, kan kurk een belangrijke rol gaan spelen. Bijvoorbeeld in de bouw, als bouwmateriaal. Of voor duurzame tassen.
