Domesticatie is een begrip dat je regelmatig tegenkomt en toch is het moeilijk te definiëren. Vaak wordt het toegepast op dieren, maar ook sommige planten ondergaan domesticatie en dat maakt het begrip van het woord alleen nog maar ingewikkelder. Hoe kun je domesticatie nu het beste omschrijven en wat houdt het precies in?
De definitie
Je kunt domesticatie het beste definiëren als een proces, waarbij mensen dieren en planten fokken/kweken met als doel het gedomesticeerde in staat te brengen een nuttige functie te vervullen. Domesticatie kan dus zowel slaan op planten als op dieren. In geval het dieren betreft, spreken we ook wel over tam maken. Tam maken kan echter ook in de levensloop van één dier, terwijl dit bij domesticatie niet kan. Bij domesticatie wordt een dier zo gefokt dat deze bij mensen kan wonen en als het ware afhankelijk van hen wordt. Aan het begin van het proces worden wilde dieren gekozen die vervolgens zo geselecteerd en gefokt worden dat zij uiteindelijk huisdierkenmerken gaan vertonen. Op deze manier kunnen zij zich sneller en makkelijker aanpassen aan mensen en onze leefomgeving.
Voorbeelden van gedomesticeerde dieren
Een van de oudste gedomesticeerde dieren is het schaap. Ook de hond en kat leven al een eeuwigheid bij de mensen, waarbij katten vooral voor gezelschap en hun talent voor ongediertebestrijding werden gehouden. Honden worden voor veel verschillende doeleinden gebruikt. Hoewel ze tegenwoordig voornamelijk een gezelschapsdier zijn, zijn honden gefokt om schapen te drijven, erven te bewaken, te jagen, te vechten, ongedierte te bestrijden enzovoort. Schapen worden gehouden voor hun wol, koeien voor hun melk, kippen voor hun eieren en natuurlijk zijn zij zelf ook zeer geschikt als voedsel. Zoals je ziet heeft ieder gedomesticeerd dier wel een functie.
Hoewel domesticatie draait om het nuttig en afhankelijk maken van dieren, zijn wij ook behoorlijk afhankelijk geworden van hen. Er zijn maar weinig mensen die zonder vlees willen leven en paardrijden is een zeer geliefde sport dat je natuurlijk niet zonder een paard kan beoefenen. De meeste huishoudens hebben wel één of meerdere gezelschapsdieren, zoals een hond of een kat. Velen die misschien geen huisdier kunnen hebben vanwege omstandigheden, zullen zich ongetwijfeld vermaken met de fratsen van andermans huisdieren door grappige YouTube-compilaties te bekijken. De hoeveelheid honden- en kattenfilms op tv en internet laten maar weer zien hoe gehecht we zijn aan het gezelschap van huisdieren.
Domesticatie van planten
Domesticatie van planten slaat natuurlijk niet op het tam maken van bloemetjes. Planten worden gedomesticeerd door ze te selecteren en te kweken om ze eigenschappen te geven die nuttig zijn voor ons. Zo kunnen gedomesticeerde planten soms meer zaden produceren of een andere smaak hebben dan hun wilde soortgenootjes.
