Een havezate is een versterkt huis of hoeve. Een havezate was een oorspronkelijke benaming voor een grote boerderij met land. In de 17e eeuw werd een havezaten gezien als een riddermatig goed. Het bezit van een havezate werd gezien als voorwaarde voor een lidmaatschap van een ridderschap.
In de 17e en 18e eeuw was Overijssel een zelfstandig gewest in Nederland. Het bestuur lag er in de handen van de hoofdsteden Deventer, Kampen, Zwolle en het ridderschap. Zo een Ridderschap bestonden uit edellieden die eigenaar waren van een havezaten en een gereformeerde religie hadden. In ruil voor hun deelname aan het provinciaal bestuur kon zo een iemand profiteren van havezate belastingvoordelen. Zo een havezaat herkende zich door een hoofdgebouw met zo een twee of drie etages en bijgebouwen die omringd waren door grachten, tuinen op parken.
Spiekers
Voor de 18e eeuw waren er ook spiekers. Welvarende burgers belegden hun vermogen in boerderijen en grond. Voor verpachting van dit vastgoed werden zij uitbetaald in natura en graan. Dit werd er terplekke opgeslagen. Burgers hadden een eigen zelfstandig woongedeelte in zo een boerderij, dit wordt een spieker genoemd. Deze zijn iets anders dan havezaten, spiekers hebben namelijk een kleinere grondoppervlak en geen grachten rondom de boerderij.
Buitenplaatsen
Vanaf de 19e verloren havezaten hun staatsrechtelijke betekenis. Veel havezaten werden gesloopt of werden overgenomen door rijke burgers. Deze burgers gebruikten hun boerderijen om tijdens hun vrij zomerse dagen te verblijven. De havezaten werden gezien als buitenhuizen buiten de stad om vakantie te houden en in het najaar te genieten van de jacht.
Tegenwoordig zijn er nog maar weinig boerderijen, hoeven of huizen met zo een betekenis als vroeger. Wanneer een boerderij te koop staat mag iedereen deze kopen en is er geen sprake meer van een machtsverhouding. Desondanks zijn veel boerderijen monumentale hoeves waardoor er niet veel meer dan een gevelreiniging gedaan mag worden. Zo lijkt het net alsof dat je de geschiedenis in gaat.
