Valeriaan is een overblijvende plant die tot 200 cm hoog kan worden en in vochtige omstandigheden groeit. Het is bekend om zijn medicinale eigenschappen, vooral als kalmerend middel. De plant heeft een lange geschiedenis van gebruik en wordt al genoemd in de geschriften van de Grieken en Romeinen. De plant heeft veel verschillende namen in verschillende talen, zoals Valeriaan en Phu in het Engels en Baldrian in het Duits. In dit artikel zullen we dieper ingaan op de betekenis van Valeriaan en hoe het door de geschiedenis heen is gebruikt.
Betekenis van de naam Valeriaan
De geslachtsnaam ‘Valeriaana’ werd niet gebruikt door de klassieke schrijvers, pas in de 9de en 10de eeuw zie je het verschijnen, het werd als een synoniem gebruikt voor het gangbaardere woord voor de Valeriaan in die tijd namelijk “Phu”. Sommige schrijvers zeggen dat de naam afkomstig van Valerius, die het als eerste als medicijn zou hebben gebruikt, andere bronnen zeggen dat de naam afkomstig is van het Latijnse woord “valere” wat “in gezondheid” betekent. De soortnaam duidt op de al van oudsher bekende medicinale werking.
Valeriaan in verschillende talen
Valeriaan heeft verschillende namen in verschillende talen. In het Engels staat het bekend als Valeriaan en Phu, terwijl het in het Frans Valeriaane wordt genoemd en in het Duits Baldrian. Andere volksnamen zijn onder andere Baldriaan, Donderbloem, Donderpoes, Duvelsdrek, Faldriaan, Kattekruidwortel, Koortswortel, Tongerbloem en Zenuwgoed.
Geschiedenis van Valeriaan
Valeriaan heeft een lange geschiedenis van gebruik als medicinaal kruid en als culinair ingrediënt. Al bij de Grieken en Romeinen stond het bekend als krampopheffend middel. De School van Salerno beschreef het kruid in de 15de eeuw. In de Middeleeuwen werd het kruid ook culinair gebruikt en zelfs als parfum. In de middeleeuwen werd Valeriaan ook beschouwd als middel tegen de pest.
De rustgevende werking werd pas in de 18de eeuw ontdekt. Valeriaan werd veel toegepast als middel tegen epilepsie, koorts en algemeen kalmerend middel. In de beide Wereldoorlogen werd het kruid gebruikt bij shellshock. De Inca’s zouden een Zuid-Amerikaanse variant van het kruid hebben gebruikt hebben als massagemiddel.
Botanie van Valerian
Valerian is een overblijvende plant die tot 200 cm hoog kan worden. Het groeit recht omhoog en heeft een holle ronde stengel, die overlangs is gegroefd (alleen als de plant deze groeven heeft is deze medicinaal werkzaam). De stengel is onvertakt en de bladeren zijn veervormig en getand. De bladeren zijn aan de onderkant wat behaard en aan de bovenkant kaal.
Valerian heeft kleine, witte of roze bloemen die in trossen aan de top van de stengel groeien. De bloemen verspreiden een zoete geur die veel insecten aantrekt. De wortels van de plant zijn dik en vlezig en geven een sterke geur af. Deze geur wordt vaak beschreven als onaangenaam en muskusachtig.
Deze plant wordt al eeuwenlang gebruikt vanwege de medicinale eigenschappen. Valerian heeft een kalmerend en ontspannend effect op het zenuwstelsel en kan worden gebruikt om angst, slapeloosheid en stress te verminderen. Daarnaast kan het helpen bij het verminderen van pijn, spierkrampen en menstruatiekrampen.
De actieve stoffen in Valerian zijn valereenzuur en valepotriaten. Deze stoffen hebben een kalmerend effect op het zenuwstelsel en kunnen de activiteit van GABA, een neurotransmitter die betrokken is bij de regulatie van angst en slaap, verhogen.
Valerian wordt meestal in de vorm van een thee, tinctuur of capsule ingenomen. Het wordt over het algemeen als veilig beschouwd, maar kan bij sommige mensen slaperigheid, duizeligheid en maagklachten veroorzaken. Het wordt afgeraden om Valerian te gebruiken in combinatie met andere kalmerende middelen of alcohol.
In de tuin kan Valerian worden gekweekt als een decoratieve plant. Het trekt ook bijen, vlinders en andere insecten aan, wat het een waardevolle toevoeging maakt aan elke tuin. Valerian gedijt goed in de volle zon of lichte schaduw en heeft een vochtige, goed doorlatende bodem nodig.
Kortom, Valerian is een prachtige en nuttige plant met medicinale eigenschappen. Het kan helpen bij het verminderen van angst, slapeloosheid en stress en kan ook worden gebruikt om pijn, spierkrampen en menstruatiekrampen te verminderen. Als je overweegt om Valerian te gebruiken, is het belangrijk om met je arts te praten om ervoor te zorgen dat het veilig is voor jouw situatie.
