Als het gaat om onze fysieke gezondheid, komen we vaak onbekende termen tegen. Een van die termen is “somatisch”. Laten we dieper ingaan op de oorsprong van het woord.
Betekenis
Het woord ‘somatisch’ is afgeleid van het Griekse woord ‘soma’, wat ‘lichaam’ betekent. Het verwijst naar iets dat verband houdt met het lichaam. Binnen de medische wereld wordt gesproken over somatische zorg, waarbij mensen met een (chronische) lichamelijke aandoening worden verzorgd. Het doel is om de symptomen van de aandoening zoveel mogelijk te verlichten of te genezen, indien mogelijk.
Voorbeeld
Voorbeelden van somatische aandoeningen zijn onder andere kanker en de ziekte van Parkinson, waarbij de hersencellen geleidelijk afsterven. Een complexer voorbeeld is de somatische symptoomstoornis.
Somatische symptoomstoornis
Een somatische symptoomstoornis is een aandoening waarbij iemand langdurig lichamelijke klachten ervaart zonder dat er een duidelijke medische oorzaak gevonden kan worden. Voorbeelden van dergelijke klachten zijn misselijkheid, vermoeidheid, gewrichtspijn en hoofdpijn. Bij deze stoornis ligt de focus sterk op deze klachten, wat kan leiden tot het vermijden van activiteiten en beperkingen in het dagelijks leven.
Kenmerkend voor deze stoornis is dat mensen gevangen raken in een vicieuze cirkel. Rugpijn veroorzaakt bijvoorbeeld stress en vermoeidheid, wat op zijn beurt leidt tot aanspanning van de rugspieren. Deze aanspanning verergert de pijn en zo gaat het verder.
Somatische therapie
Een andere toepassing van het woord ‘somatisch‘ is te vinden in de context van somatische therapie. Dit is een vorm van therapie die gericht is op het lichaam. Het idee achter somatische therapie is dat lichaam en geest met elkaar verbonden zijn. Soms blijven er na een nare ervaring negatieve emoties in het lichaam achter. Therapie maakt gebruik van ademhalingsoefeningen, lichaamsoefeningen en aanraking om spanning, schuldgevoel, frustratie en andere negatieve emoties los te laten.
Psychische klachten die bijvoorbeeld worden veroorzaakt door depressie of trauma kunnen hiermee worden behandeld. Het lichaam kan helpen bij het verlichten van psychische klachten. Het lost niet alles op, maar het helpt wel bij het verwerkingsproces.
Het belang van somatisch bewustzijn
Een ander aspect van het somatisch zijn is het bewustzijn van ons eigen lichaam. Dit stelt ons in staat om beter in contact te komen met onze emoties en behoeften. Als we ons bewust zijn van onze lichaamssensaties, kunnen we bijvoorbeeld beter herkennen wanneer we gestrest zijn of wanneer we onze grenzen overschrijden. Dit stelt ons in staat om vroegtijdig keuzes te maken. Hierdoor zorgen we niet alleen beter voor onszelf, maar zullen we ook merken dat het op lange termijn vruchten afwerpt.
Positiviteit
Wanneer we ons richten op het luisteren naar ons lichaam, wat eigenlijk de essentie is van somatisch zijn, waar kunnen we dan aan denken? Hier zijn enkele voorbeelden van positieve ervaringen:
- Het gevoel van euforie wanneer de zon op ons gezicht schijnt.
- De spanning in onze spieren na een lange wandeling, wanneer we weer gaan zitten.
- Het gevoel van vlinders in onze buik wanneer we verliefd zijn en naar onze geliefde kijken.
- Het ontspannen gevoel wanneer we in een warm bad zitten, waarbij onze spieren rust ervaren.
Dit zijn allemaal positieve ervaringen die te maken hebben met onze lichaamssensaties. Ze vergroten ons bewustzijn van ons lichaam wanneer we erbij stilstaan en ze niet zomaar voorbij laten gaan.
Er zijn verschillende manieren om ons bewustzijn te vergroten. In de huidige, individualistische wereld die soms aan ons voorbijraast, kan dit moeilijk zijn. Hier zijn enkele tips om meer bewust te worden:
- Meditatie: meditatie kan helpen om meer in contact te komen met onze lichaamssensaties en om ze te observeren zonder er direct op te reageren.
- Mindfulness: mindfulness stelt ons in staat om bewust aanwezig te zijn in het hier en nu. Door onze aandacht te richten op onze lichaamssensaties, kunnen we meer inzicht krijgen in onze behoeften en grenzen.
- Yoga: yoga is een fysieke oefening waarbij we ons lichaam leren kennen door middel van beweging en ademhaling. Het wordt soms gecombineerd met meditatie en helpt spanning in het lichaam te verminderen.
- Somatische therapie: als we merken dat we last hebben van (psychische klachten) waarbij er een sterke lichamelijke component aanwezig is, kan somatische therapie een goede optie zijn.
Door ons bewust te zijn van ons lichaam en onze lichaamssensaties kunnen we een dieper begrip ontwikkelen van onszelf en onze gezondheid. Het geeft ons de mogelijkheid om beter voor onszelf te zorgen en ons welzijn te bevorderen.
